Hardware specificaties; wat betekenen ze?
Zoeken
Zoeken
Hardware specificaties; wat betekenen ze?

Hardware specificaties; wat betekenen ze?

Hardware specificaties; wat betekenen ze?

Voor de ervaren IT'er is het gesneden koek: hardware specificaties (specs). Toch kan de mix aan cijfers en acroniemen verwarrend zijn. Kennis hierover komt van pas bij het uitkiezen en repareren van apparaten en het begrijpen van de verhouding tussen specs en de prestaties. Daarnaast is deze blog handig ter referentie of als uitleg aan klanten of collega’s.

Wat bespreken we?

  • CPU
  • Grafische kaarten
  • RAM
  • Overige relevante specs

CPU

De Central Processing Unit (CPU) oftewel de processor is het brein van uw apparaat. Hier vindt een groot deel van de berekening plaats waardoor uw apparaat functioneert. De CPU is een belangrijke, maar zeker niet enige, factor in de snelheid van uw notebook of pc.

Wat is de kloksnelheid van een CPU?

Bij de CPU staat altijd de GHz waarde. Dit is de kloksnelheid. Hiermee geven fabrikanten de snelheid aan waarmee een chip een signaal kan lezen, verwerken of schrijven. Dat zegt op een bepaalde manier iets over de snelheid van het onderdeel.

GHz en IPC

Elke seconde voert elke kern op de CPU een aantal cyclussen uit: de kloksnelheid. We drukken kloksnelheid uit in Hz (Hertz), MHz (Mega Hertz) of GHz (Giga Hertz). Hierbij is elke stap een factor 1000 meer: 1GHz = 1000 MHz. Wanneer een chip een kloksnelheid van 1 Hz zou hebben komt dat overeen met één cyclus per seconde. Veel te langzaam om werkbaar te zijn in moderne apparaten. Tegenwoordig zien we kloksnelheden van bijvoorbeeld 3 GHz. Een processor met deze kloksnelheid kan per seconde 3 miljard keer een cyclus uitvoeren. Daarnaast is er ook zoiets als Instructions Per Cyle (IPC). Het aantal “operations” die de CPU kan doen per cyclus. Samen is dit een belangrijk onderdeel van de snelheid van een CPU. Er is echter een nadeel. IPC is bijvoorbeeld variabel en moeilijk in één -definitief- getal te vatten. Dat maakt het voor de gemiddelde persoon ingewikkelder om rekening mee te houden.

Wat is een CPU core en multicore processor?

Van oudsher verwerkten fabrikanten op één chip één kern. Deze hield zich bezig met al het rekenwerk wat de CPU op zich af geworpen kreeg. Tegenwoordig verwerken veel fabrikanten op een chip meerdere cores. Zo neemt niet één core 100% van het rekenwerk op zich maar bijvoorbeeld beiden 50%. Op die manier is uw apparaat beter in staat tot multitasken wat een vlottere ervaring biedt.

Veel cores en hoge kloksnelheid = snelste pc of notebook?

Het is moeilijk om de prestaties van een CPU te baseren up het aantal kernen en de kloksnelheid. Dit ligt voornamelijk aan de gebruikte microarchitectuur. Elke fabrikant heeft zijn eigen manier om de chip in te richten. Dit is bepalend voor de effectiviteit van de CPU. De twee grootste CPU fabrikanten Intel en AMD maken gebruik van hun eigen microarchitectuur. Als u verwijzingen ziet naar Intel Skylake, Intel Kaby Lake of AMD Ryzen is dat waar men het over heeft. Als vuistregel geldt dat nieuwer beter is.

Wat houden ‘familiebenamingen’ als: Intel i3, i5 en i7 in?
Dit zijn labels die beide fabrikanten toekennen aan bepaalde CPU’s om de relatieve prestaties aan te geven binnen bepaalde CPU families. Het is een makkelijke manier om te bepalen hoeveel ‘power’ te verwachten is. De i7 familie is namelijk de toplijn bij Intel en bij AMD is dit bijvoorbeeld de Ryzen 7.

Het kan zo zijn dat een i7 processor met minder cores en een lagere kloksnelheid betere prestaties levert dan een i3 met meer cores en een hogere kloksnelheid. Daarnaast is het handig te letten op extra technieken als hyperthreading. Deze techniek verdubbelt virtueel het aantal cores op de CPU. Zo krijgt u betere prestaties bij veeleisende applicaties als CAD software.

Conclusie?
Het is belangrijk dat we ons niet verkijken op kloksnelheid en cores. De architectuur en de rest van het systeem hebben ook een grote invloed op de snelheid van uw apparaat.

CPU kopen

Graphics

De grafische processor is een andere belangrijke factor in de prestaties van uw laptop of computer. Op dit gebied hebben we het meestal over de Graphics Processing Unit (GPU) of een grafische kaart.

De GPU is de chip op de grafische kaart die de berekeningen uitvoert. Een grafische kaart is een hardware module met onder andere een of meerdere GPU’s in verwerkt. Traditioneel was de Graphic Processing Unit (GPU) vooral belangrijk voor gamers en mensen die veel werken met video- of fotobewerking. De laatste jaren is de GPU bezig aan een opmars in de encryptie en wetenschappelijke scene.

Rekenkracht delen vs standalone

Tegenwoordig zijn er steeds meer CPU’s en moederborden met een ingebouwde manier om graphics te verwerken. Voor veel gebruikers -die alleen browsen of tekstverwerken- is dit voldoende.
Deze opties delen bijvoorbeeld geheugen met de CPU en zijn daardoor minder krachtig dan een op zichzelf staande oplossing. Daar staat tegenover dat deze deeloptie goedkoper is en minder stroom verbruikt. Daarom zien we deze optie vaak in laptops. Lager stroomverbruik betekent namelijk langer werken op één acculading.

Berekeningen

De GPU houdt zich net als de CPU bezig met berekeningen. Het verschil is dat een GPU zich voornamelijk bezig houdt met berekeningen die te maken hebben met het visuele gedeelte van uw apparaat. Een GPU is veel beter in parallelle berekeningen. Om die reden is het gebruik van de GPU rekenkracht bijvoorbeeld bij Bitcoin miners in opmars.

GPU specs?
Het is niet eenvoudig om grafische kaarten of een GPU -op het gebied van specificaties- met elkaar te vergelijken. Toch zijn er een paar zaken waar we rekening mee kunnen houden.

Compute units
Dit zijn units op een grafische kaart die bestaan uit processors. Elke compute unit bestaat uit meerdere processors. Het is te vergelijken met wat multicore processors binnen CPU’s betekenen.

Kloksnelheid
Deze term houdt bij een GPU hetzelfde in als bij een CPU.


FLOPS
Floating point operations per second (FlOPS) zijn een meetmethode voor prestaties. Niet alleen voor een GPU maar ook voor CPU’s. FLOPS zijn de reden dat de GPU steeds vaker belangrijk wordt buiten de gamewereld. Zoals eerder besproken is een GPU uniek vanwege het vermogen om heel goed parallel te rekenen.

Een floating point is een getal met een decimaal erin. Dit soort getallen zijn moeilijker om berekeningen mee uit te voeren. Het aantal berekeningen wat een processor met dit soort getallen per seconde kan doen is voornamelijk voor wetenschappelijk of encryptie gebruik belangrijk.

Een GPU met 1 megaflop kan 1 miljoen van deze berekeningen uitvoeren per seconde. Een gigaflop staat voor 1 miljard berekeningen en 1 teraflop voor een biljoen berekeningen. Op dit moment zijn er grafische kaarten op de markt die met bijvoorbeeld 8.9 teraflops werken.

TDP
Dit staat voor Thermal Design Power. Dit in watts uitgedrukte getal geeft een idee van de maximale hoeveelheid warmte die afgevoerd moet worden. Chips zetten opgenomen energie direct om in warmte. Processors zijn beveiligd tegen doorbranden. Maar hitte is niet bevorderlijk voor de prestaties.

Afremmen 
Een te warme processor is een “rem” op de snelheid van de CPU. De TDP kunnen we ook gebruiken om een schatting te maken van het verbruik van de processor. Het is een van de weinige specs die u hiervoor kunt gebruiken zonder de hardware door te meten. Om dit accuraat te doen is een ander verhaal. Het verbruik hangt van veel factoren af. Denk aan applicatiegebruik, externe invloed en variatie tussen chips. Daardoor is het net als bij MHz moeilijk om alleen TDP als maatstaaf te gebruiken voor zuinigheid. Maar ondanks dat het niet alles zegt kunt u het als indicatie gebruiken.

Keuze maken
Het is niet eenvoudig om aan de hand van specs de ene grafische kaart of GPU tegen de andere af te zetten. U zult vaak vergelijkingen op het gebied van compute units (net als cores in een CPU) en kloksnelheid tegenkomen. Net als bij de CPU zijn dit belangrijker onderdelen. Maar vergeet niet om bijvoorbeeld FLOPS of TDP mee te nemen in een keuze.

Veel videokaarten werken met hun eigen RAM. Dit werkt op ongeveer dezelfde manier als het RAM waar uw computer mee werkt. Hoe meer RAM uw grafische kaart heeft hoe meer pixels hij in een keer kan renderen. In principe is een videokaart een aparte minicomputer binnen uw apparaat. Met zijn eigen processor, RAM en architectuur. Houd dat in het achterhoofd bij een keuze.

Grafische kaart kopen

RAM

Random Access Memory oftewel RAM geeft uw computer ruimte om te denken. Als vuistregel is meer beter op RAM gebied. 200 verschillende tabbladen open? RAM is het eerste wat daaronder lijdt. De computer probeert te onthouden wat er in al die tabs open staat.

Meer RAM helpt uw apparaat om beter met grote afbeeldingen of bestanden om te gaan. Of met meer bestanden, tabs of programma’s tegelijk te werken. Het is geen exacte wetenschap. Meer RAM staat niet synoniem voor een snel apparaat maar het helpt wel. Zeker wanneer we met veel programma’s tegelijk werken. Als de computer teveel van RAM eist schrijft hij soms data weg op de harde schijf. Dit is langzamer en weer een reden waarom meer RAM in de regel gelijk staat aan een betere ervaring.

Voor de meeste gebruikers en huis tuin en keuken -gebruik is het alleen belangrijk hoeveel RAM in de computer of laptop aanwezig is. Voor de rest van ons zijn er nog wat andere zaken om rekening mee te houden.

DDR3 RAM

RAM kloksnelheid

Steeds maar weer die kloksnelheid. Ook hier zien we dat het een belangrijke factor kan zijn. Meestal zien we de kloksnelheid bij RAM terugkomen als ‘frequency rate’. Dit helpt ons vaststellen hoe snel het RAM kan lezen en schrijven en hoeveel data het RAM tegelijk aankan.

Wat is CAS Latency?

De CAS latency geeft de hoeveelheid tijd weer die het duurt voor gegevens bij de pinnen van de geheugenmodule aankomen. Een lagere CAS latency houdt in dat er een lager aantal klokcycli plaatsvindt bij het lezen en schrijven naar het geheugen.

Hoe lager de CAS latency hoe beter. Het is wel belangrijk om rekening te houden met de prijs. Soms staat de hogere prijs niet in verhouding tot performance voordelen behalve voor diegenen die op zoek zijn naar elk percentage snelheidswinst.

DDR RAM
Ook DDR oftewel Double Data Rate is belangrijk. Double Data Rate houdt in dat het geheugen data kan ophalen tijdens zowel de ‘up’ als ‘down’ cyclus van de kloktikken. In tegenstelling tot het oudere SD RAM verzenden we dus per kloktik niet één maar twee signalen.

DDR2 RAM
De eerste DDR RAM was eigenlijk niet veel anders dan de SD RAM. Toch was er al een verdubbeling in verwerkingssnelheid. DDR2 RAM voegde nog een verdubbelaar aan de module toe. Een ‘bus clock’ van dezelfde snelheid levert op een DDR2 RAM twee keer zo hoge transfersnelheden op.

DDR3 RAM
Bij DDR3 ram is de verdubbelbaar nogmaals ingezet. Deze keer voor een snelheidswinst van 4x tegenover de originele DDR RAM.

DDR4 RAM
Sinds 2014 is ook DDR4 op de markt. Hierbij zijn de verschillen moeilijker aan te duiden. DDR4 heeft lagere voltage eisen en is sneller dan zijn voorgangers. Een ander voordeel is het aantal gigabyte in geheugen per ‘slot’ op het apparaat. Bij een DDR3 is dit maximaal 16GB. Bij DDR4 kan dit oplopen tot zo’n 128GB.

RAM kopen

Andere computer/laptop specificaties

De CPU, RAM en graphics zijn de belangrijkste specificaties om rekening mee te houden wanneer u op zoek gaat naar een nieuwe notebook of computer. Toch zijn er nog een paar andere factoren die belangrijk zijn.

HDD/SSD

De harde schijf geeft aan hoeveel data u op uw laptop of computer op kunt slaan. Het is eigenlijk simpel. Veel opslagruimte nodig? Koop een grote harde schijf. Toch zijn er ook hier nog een paar dingen om rekening mee te houden. Een SSD kan er bijvoorveeld voor zorgen dat het systeem sneller werkt. Waarom dat zo is bespraken we eerder in onze uitgebreide SSD koopadvies gids.

Moederbord

Voornamelijk belangrijk voor mensen die een eigen systeem bouwen. Het moederbord is als het zenuwstelsel van het apparaat en verbindt alle losse onderdelen. In onze Moederbord koopadvies gids beschrijven we het onderdeel uitgebreid. Moederbord specificaties hebben in het algemeen geen grote invloed op de prestaties van het apparaat. Ze kunnen wel helpen om alle belangrijke onderdelen goed samen te laten werken.

Overige specificaties
We kunnen niet in één artikel alles behandelen maar veel van de andere specificaties specs -zoals monitorafmetingen- spreken voor zichzelf. Voor vragen kunt u altijd bij ons terecht. Of neem eens een kijkje op onze koopadvies pagina.

Deel op social media